Photo courtesy of Angelos Yotopoulos

Το ρεπορτάζ αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 2011, στο περιοδικό «Σκύλος & Γάτα», δυστυχώς όμως παραμένει επίκαιρο 3 χρόνια μετά. Το παζάρι του Σχιστού δεν έκλεισε, παρά τις διαβεβαιώσεις που είχαν λάβει, σχετικά, τα φιλοζωικά σωματεία.

Συχνά-πυκνά, το «σύστημα» αφήνει παράθυρα αυθαιρεσιών. Μικρά ή μεγαλύτερα, πάντως ανοιχτά, προκειμένου να εξυπηρετούνται συγκεκριμένα συμφέροντα, να γίνονται οι «δουλειές», να μην ταράζονται τα λιμνάζοντα νερά. Το παζάρι του Σχιστού, το μεγαλύτερο «κρυφό» παζάρι της Αθήνας, που πραγματοποιείται κάθε Κυριακή πρωί ανελλιπώς εδώ και 30 ολόκληρα χρόνια, μοιάζει να ξεπροβάλλει από ένα τέτοιο μεγάλο παράθυρο του νόμου.

Για τον αμύητο επισκέπτη του Σχιστού, κάθε βήμα στο κεντρικό μονοπάτι και στα παρακλάδια του παζαριού αποτελεί ένα μικρό σοκ. Η δυσοσμία είναι έντονη ήδη από την αρχή της ουράς που σχηματίζουν τα αυτοκίνητα στη λεωφόρο Σχιστού – με έναν ενοχλητικά παράξενο τρόπο, σε βοηθά να βρεις το δρόμο σου μέχρι το «βαθύ» παζάρι, εκεί όπου οι νόμοι παύουν να ισχύουν. Λέγεται ότι εδώ μπορείς να βρεις τα πάντα, από το πιο απίθανο εξάρτημα μιας μηχανής μέχρι ολόκληρο αυτοκίνητο και από CD με κελαηδίσματα καναρινιών μέχρι πραγματικά ωδικά πτηνά, γουρούνια, σκυλιά και παγόνια. Εδώ πραγματοποιείται η μεγαλύτερη ζωοπανήγυρη της Αττικής. ∆εν είναι τυχαίο το ότι, σε περίπτωση κλοπής του κατοικιδίου σου, το Σχιστό είναι το μέρος που σου υποδεικνύουν οι γνώστες για να ξεκινήσεις την αναζήτησή σου…

Αυτά τα κουτάβια πωλούνται ως Πίντσερ. Ουδεμία σχέση έχουν όμως με αυτήν τη φυλή. Πρόκειται για ημίαιμα που οι επιτήδειοι έμποροι «πλασάρουν» ως καθαρόαιμα, αξιώνοντας από τους αγοραστές σεβαστά ποσά. (Photo courtesy of Angelos Yotopoulos)

Απαγορεύεται. Ποιος νοιάζεται;

Στο «τμήμα» των ζώων, οι φωνές, τα κελαηδίσματα, οι στριγγλιές και τα κλάματα μπερδεύονται μεταξύ τους, δημιουργώντας μια απόκοσμη βοή. Εστιάζοντας το βλέμμα δεξιά κι αριστερά, παρατηρείς ότι τα κλουβιά με τα ωδικά πτηνά σχηματίζουν ολόκληρους τοίχους. Καρδερίνες, κότσυφες, σπίνοι, φλώροι, στοιβαγμένα το ένα κλουβί δίπλα στο άλλο, με τις ακαθαρσίες να σχηματίζουν βουνά. Πιο πέρα, τα ερπετά, οι σαύρες και τα φίδια, παρακάτω οι φασιανοί, οι χήνες και οι κότες, οι πάπιες, τα κουνελάκια. Γουρούνια και κουτάβια δήθεν ράτσας, σε άλλα κλουβιά, εκτεθειμένα για ώρες στη ζέστη ή στο κρύο, ανάλογα με την εποχή, χωρίς νερό και τροφή, φανερά καταβεβλημένα, περιμένοντας αγοραστή. Χωρίς χαρτιά, χωρίς εμβόλια, φθηνά, γρήγορα, απλά.

Και όμως, τόσο η εθνική όσο και η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει ρητώς την υπαίθρια πώληση ζωντανών, ενώ ειδικά για τα ζώα συντροφιάς πρόσφατος νόμος απαγόρευσε πλήρως την πώλησή τους σε ηλικία κάτω των επτά εβδομάδων. Την ίδια στιγμή, ήδη από το 1983 απαγορεύεται η αγοραπωλησία κάθε είδους ζωντανού πτερωτού θηράματος, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα ωδικά πτηνά. Συγκεκριμένα, η κατοχή ωδικού πτηνού επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που έχει γεννηθεί και αναπαραχθεί στην αιχμαλωσία (φέρει ειδικό δαχτυλίδι). Οπως φαίνεται, όμως, η «μόδα» της καρδερίνας στο κλουβί δεν κρατεί απλώς καλά, αλλά αποτελεί μια άκρως κερδοφόρος βιομηχανία. Στο παζάρι του Σχιστού καταλήγουν πουλιά που έχουν αιχμαλωτιστεί παράνομα από όλη την Ελλάδα, με ξόβεργα (παγίδες με κλαδιά που έχουν κόλλα), δίχτυα ή ακόμα και με τη χρήση δεμένων καρδερίνων που κελαηδούν προσκαλώντας άλλα πουλιά. Οι ειδικοί θα πουν ότι πρόκειται για κλάμα και όχι για τραγούδι… Την «παράδοση» αυτή τηρούν, ευλαβικά, νησιά όπως η Χίος και η Σαντορίνη, ωστόσο στο «παιχνίδι» έχουν εισέλθει δυναμικά, λόγω του μεγάλου περιθωρίου κέρδους, και οι Τσιγγάνοι. Χαρακτηριστικό της τεράστιας ζήτησης, οι εκατοντάδες καταχωρίσεις για ωδικά πτηνά στα sites μικρών αγγελιών.

Στο Σχιστό, ο σεβασμός στα ζώα είναι μια έννοια άγνωστη. Στην παρατήρηση πελάτη ότι μια κότα μοιάζει ημιθανής, ο πωλητής την αρπάζει και την πετάει πίσω. Σε άλλο πάγκο, κάποιος αγοράζει έναν ζωντανό κόκορα και ο πωλητής τού στρίβει το λαιμό επιτόπου, τον βάζει σε σακούλα και του τον δίνει. Μια γυναίκα αναφέρει ότι σε μια περίπτωση πελάτης «επέστρεψε» στο παζάρι σκυλάκι επειδή ήταν άρρωστο και ο πωλητής το θανάτωσε μπροστά του. Πολλές φορές, όταν το «εμπόρευμα» δεν είναι καλό ή έχει απλώς εξαντληθεί από τις ατέλειωτες ώρες έκθεσης σε αυτές τις συνθήκες, αφήνεται εκεί στα κλουβιά να πεθάνει από την πείνα και τη δίψα. Τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας, στο σημείο αυτό «πετιούνται» και ζώα που δεν «χρειάζονται» πια στους ιδιοκτήτες τους.

Photo courtesy of Angelos Yotopoulos

Ποιος ευθύνεται;

Μάταια οι φιλοζωικές οργανώσεις φωνάζουν για τις ειδεχθείς συνθήκες που επικρατούν στο Σχιστό. Η αστυνομία δεν επεμβαίνει αυτεπάγγελτα, παρά μόνο συνοδεύει τους ανθρώπους των οργανώσεων και της θηροφυλακής στις αιφνιδιαστικές τους επισκέψεις στο παζάρι. Ακόμα και τότε, όμως, τα όργανα της τάξης μοιάζει να μην είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις παρανομίες που λαμβάνουν χώρα. Για την ελληνική πολιτεία, ακόμα και σήμερα, εν έτει 2011, δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό στο στοίβαγμα των ζώων σε κλουβιά, στις ελεεινές συνθήκες διαβίωσής τους, στις σκληρές μεθόδους θανάτωσης. ∆εν είναι τυχαίο ότι κατά τις επισκέψεις των οργανώσεων, το παζάρι ξεσηκώνεται σύσσωμο. «Παίρνετε τις επιδοτήσεις και τα προγράμματα και μετά επιτίθεστε στον κοσμάκη», φωνάζουν πωλητές και πελάτες, προχωρώντας συχνά και σε βιαιοπραγίες.

Εντυπωσιακό είναι πάντως, ιδίως στη σημερινή συγκυρία, το ότι τις Αρχές δεν απασχολεί ούτε η φοροδιαφυγή που λαμβάνει χώρα στο Σχιστό. Αξίζει να σημειωθεί πως ο τζίρος του παζαριού, σε μία μέρα λειτουργίας, προσεγγίζει ή και ξεπερνά εκείνη των καταστημάτων ενός μεγάλου εμπορικού κέντρου σε μία εβδομάδα.

Όπως συμβαίνει συχνά, κάθε υπηρεσία εξαιρεί τον εαυτό της από την ευθύνη του οργίου παρανομιών στο Σχιστό. Ο Δήμος Περάματος είναι μεν υπεύθυνος για τη χορήγηση αδειών μικροπωλητών, ωστόσο δεν έχει την ευθύνη συνολικά του παζαριού, ενώ σύμφωνα με καταγγελίες πολύ συχνά οι χορηγηθείσες άδειες αφορούν άλλα είδη από εκείνα που τελικά βγαίνουν στους πάγκους. Σε κάθε περίπτωση, για την πώληση ζώων από μικροπωλητές απαιτείται ειδική άδεια από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Καμία σχετική άδεια, ωστόσο, δεν έχει εγκριθεί τα τελευταία χρόνια στην Αττική. Άλλωστε, όπως διευκρίνισαν από την αρμόδια Κτηνιατρική Υπηρεσία, σε πλήρη ισχύ βρίσκεται ακόμα εγκύκλιος, η οποία είχε εκδοθεί την περίοδο της έξαρσης της νόσου των πουλερικών, που απαγόρευε ρητά την υπαίθρια πώληση πτηνών και πουλερικών.

Η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στο χάρτη της διοίκησης, έχουν συμβάλει στη γιγάντωση του προβλήματος. Η ευθύνη τήρησης των αγορανομικών και υγειονομικών παραβάσεων (το Σχιστό δεν διαθέτει καν χημικές τουαλέτες, ενώ αποτελεί εστία μόλυνσης εξαιτίας των επικίνδυνων λυμάτων) από τη Νομαρχία Πειραιά πέρασε στην Περιφέρεια. Ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός δηλώνει ότι προτίθεται να αναλάβει δράση: «Καταδικάζω με τον πιο απερίφραστο τρόπο τις άθλιες συνθήκες παράνομης κράτησης και εμπορίας μικρών ζώων στο παζάρι του Σχιστού, που ντροπιάζουν την κοινωνία μας και τον πολιτισμό μας. Καλώ τις αρμόδιες υπηρεσίες και την Εισαγγελία να προβούν άμεσα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να μπει τέλος στις εικόνες φρίκης και να τιμωρηθούν οι ένοχοι». Ενα απλό αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο δυσκίνητη είναι αυτή η μηχανή είναι το ότι, μολονότι η ευθύνη τήρησης της τάξης ανήκει στην αστυνομία, αυτή δεν μπορεί να επέμβει παρά μόνο μετά από υπόδειξη του κτηνιάτρου της αντίστοιχης υπηρεσίας της Περιφέρειας. Και δυστυχώς, οι συγκεκριμένες υπηρεσίες δεν λειτουργούν τις Κυριακές…

Photo courtesy of Angelos Yotopoulos

Κάτι έμοιαζε να αλλάζει…

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2011, η φιλόζωος κ. Ελένη Σακαρέλλη επισκέφτηκε για μία ακόμη φορά το Σχιστό. «Θυμάμαι ότι εκείνη την Κυριακή μάζεψα 14 ζώα. Οχι ζώα που πωλούνταν στα κλουβιά, αλλά σκυλάκια που είχαν πεταχτεί εκεί για να πεθάνουν, είτε από τους εμπόρους είτε από κατοίκους της περιοχής. Μεταξύ τους, ένα Κανισάκι που είχε επιβιώσει τροχαίου, ένα Πόιντερ με σάπιο πόδι και εννέα κουτάβια ελάχιστων ημερών. Τα βρήκαμε στις νησίδες του δρόμου, ο οποίος είναι ταχείας κυκλοφορίας, σε κούτες ή δεμένα στις κολόνες. Νόμιζα ότι είχα φτάσει στα όριά μου, αλλά εκείνη την ημέρα τα ξεπέρασα», λέει. Επιστρέφοντας στο σπίτι, η κ. Σακαρέλλη έκανε ένα «θυμωμένο» σχετικό ποστ στο Facebook, το οποίο γρήγορα διαδόθηκε. Σιγά-σιγά, τις επόμενες ημέρες, άρχισε να σχηματίζεται μια άτυπη κίνηση από φιλόζωους που ήθελαν να μπει ένα τέλος στη φρίκη του Σχιστού.

Την Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου έγινε η πρώτη «οργανωμένη» παρέμβαση. Οι φιλόζωοι μετέβησαν στο Σχιστό και, όπου εντόπιζαν πώληση κουταβιών, ενημέρωναν την αστυνομία. «Το αδίκημα είναι αυτεπάγγελτο. Οι έμποροι βάσει του νόμου 1197/81 για κακοποίηση ζώου, αλλά και του πρόσφατου 3170/2003, συλλαμβάνονταν και οδηγούνταν στο δικαστήριο». Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, στο δικαστήριο έχουν οδηγηθεί τρία άτομα, εκ των οποίων οι δύο έχουν καταδικαστεί και τους έχουν αφαιρεθεί τα ζώα. Ο τρίτος συνελήφθη στα τέλη Οκτωβρίου, έπειτα από στημένη αγοραπωλησία κουταβιού με εμφανή προβλήματα. Ενδεικτικό της μεταστροφής του κλίματος και στα δικαστήρια ήταν το ότι, όταν ο δικηγόρος του εμπόρου ζήτησε αναβολή της δίκης γιατί ο πελάτης του «έπαθε διάστρεμμα», ο εισαγγελέας ρώτησε με σκωπτικό τρόπο εάν το έπαθε… «κλωτσώντας κάποιο σκυλάκι». Η νέα δικάσιμος έχει οριστεί για τις 14 ∆εκεμβρίου. «Υπάρχει κι ένας τέταρτος, ρωσικής καταγωγής, από τον οποίο αφαιρέθηκαν με τη συναίνεσή του τα κουτάβια και ανέλαβε την υποχρέωση, με υπεύθυνη δήλωση, να μας παραδώσει για στείρωση τη σκυλίτσα του (σ.σ. είχε μετατραπεί σε μηχανή αναπαραγωγής). ∆υστυχώς, θα πρέπει να του επιστρέψουμε το ζώο, μολονότι το βρήκαμε να ζυγίζει μόλις τέσσερα κιλά και να ζει σε… βαρέλι».

Το αποτέλεσμα ήταν η παράνομη πώληση ζώων στο Σχιστό να περιοριστεί. «Όχι όμως και να σταματήσει. Οι έμποροι απλώς κρύβουν τα ζώα και τα εμφανίζουν κατόπιν συνεννοήσεως με τον πελάτη. Ομως, δεν θα το αφήσουμε να περάσει έτσι. Η προσπάθεια συνεχίζεται», καταλήγει.

Την ίδια ώρα, συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς οι παρεμβάσεις της ΑΝΙΜΑ για την απελευθέρωση των πτηνών, οι οποίες επίσης βρίσκουν ανταπόκριση από τις Αρχές. Κάτι αλλάζει;

διαφήμιση

Εθελοντές της ΑΝΙΜΑ με τη συνδρομή ανδρών της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής και του Δασαρχείου Πειραιά, μετ ά από αιφνιδιαστική έφοδο στο παζάρι, απελευθερώνουν παράνομα αιχμαλωτισμένα άγρια πτηνά. (ΑΡΧΕΙΟ ΑΝΙΜΑ | www.wild-anima.gr)

ΓΝΩΜΗ
Μαρία Γανωτή, αντιπρόεδρος Συλλόγου Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ

«Η νομοθεσία καταπατείται συνεχώς. Θα πρέπει να γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι παράνομος δεν είναι μόνο αυτός που πουλάει ένα είδος της άγριας ζωής, αλλά και αυτός που το αγοράζει. Και δυστυχώς είναι πολλοί, καθώς στην περίπτωση των ωδικών πτηνών, η κατοχή τους εξακολουθεί να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής παράδοσης. Ωστόσο, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, σήμερα στην “παράδοση” έχει εισχωρήσει ο παράγοντας κέρδος, με τεράστια οφέλη για τους εμπόρους και αντίστοιχα μεγάλο πλήγμα για τους πληθυσμούς των πουλιών. Αυτό που συμβαίνει στο Σχιστό μάς ντροπιάζει ως λαό πολιτισμένο. Αυτά τα φαινόμενα δεν απαντούν σήμερα πουθενά αλλού στη Δύση».

Ό,τι ζώο κι αν αναζητάτε θα το βρείτε στο παζάρι του Σχιστού, χωρίς χαρτιά, χωρίς εμβόλια, γρήγορα και απλά. (Photo courtesy of Angelos Yotopoulos)

ΓΝΩΜΗ
Γρηγόρης Γουρδομιχάλης, πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Αττικής-Πειραιά (ΠΕΣΥΔΑΠ)

«Η κατάσταση που επικρατεί στο παζάρι του Σχιστού είναι πρωτόγονη. Εκτίθενται παράνομα εκατοντάδες ζώα, τα οποία φυλάσσονται σε απαράδεκτες συνθήκες, δεν κόβονται αποδείξεις, ενώ η ρύπανση είναι φοβερή και ενέχει κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Είναι σαφές ότι κάθε υπαίθρια αγορά πρέπει να διέπεται από κανόνες. Ωστόσο, είναι προφανές πως τα συμφέροντα γύρω από τη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης είναι τεράστια».

Διαβάστε επίσης

Εκτροφείς «της πίσω αυλής» υπάρχουν σε όλες τις γειτονιές. Πώς θα τους «κλείσουμε»;

Γιατί οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τα ζώα τους;

Πώς πρέπει να αντιδράσετε αν γίνετε μάρτυρες κακοποίησης ή θανάτωσης ζώου

Aπό πού είναι καλύτερα να πάρει κανείς σκυλάκι; Από φιλοζωική ή από pet shop;

«Αποφάσισα. Πλύση εγκεφάλου, για να μην αγοράζετε ζώα από Pet Shops.»

Τιμωρώντας την κακοποίηση των ζώων σώζουμε ανθρώπινες ζωές

Κτηνοβασίες και πράσινα άλογα

Ψάχνετε τετράποδο σύντροφο; 56 Φιλοζωικά Σωματεία ανά περιοχή για να απευθυνθείτε στο πλησιέστερο!

Διαβάστε περισσότερα για το παζάρι του Σχιστού στο zoosos.gr

Π.Φ.Π.Ο.: Θα βάλουμε τέλος στο παράνομο εμπόριο ζώων στο Σχιστό, 22.10.13

Στο τέλος της ημέρας, πολλά από τα κουτάβια που έμειναν απούλητα αφήνονται στην άκρη του δρόμου ως άχρηστο εμπόρευμα. (Photo courtesy of Angelos Yotopoulos)