Θα ήταν περιττό να συγκρίνει κανείς την όραση του σκύλου με τη δική μας για να συμπεράνει αν βλέπουν «καλύτερα ή χειρότερα» από μας. Το σωστό είναι να πούμε ότι απλώς βλέπουν «διαφορετικά». Πόσο διαφορετικά;

Ο σκύλος αναγνωρίζει ευκολότερα τα σχήματα και την κίνηση στο μισοσκόταδο. Το πρώτο συμβαίνει γιατί το κεντρικό σημείο του αμφιβληστροειδούς χιτώνα στο μάτι του σκύλου απαρτίζεται από ραβδοειδή κύτταρα που «βλέπουν» σε τόνους του γκρι, ενώ στο δικό μας μάτι τα κύτταρα είναι κωνικά και αντιλαμβάνονται όλα τα χρώματα. Τα ραβδία του αμφιβληστροειδούς, όμως, έχουν το πλεονέκτημα ότι χρειάζονται πολύ λιγότερο φως για να διεγερθούν. Το δεύτερο οφείλεται στο ότι η περιφερειακή όραση του σκύλου είναι ιδιαίτερα ενισχυμένη. Κάτι ανάλογο ισχύει και σ’ εμάς, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό. Σας έχει τύχει ποτέ να «πιάσετε κάτι» με την άκρη του ματιού σας και, όταν στρέψετε το βλέμμα σας προς τα εκεί, να μην το βλέπετε πια; Για ένα ζώο που κυνηγά τη νύχτα, αυτό είναι πολύ σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Για μας, δεν έχει πλέον και τόση σημασία…

Τα σκυλιά δεν έχουν την ικανότητα του μετεικάσματος, αυτή που επιτρέπει στον εγκέφαλό μας να ερμηνεύει μια σειρά από διαδοχικές εικόνες σε απρόσκοπτη κίνηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, ενώ εσείς απολαμβάνετε το αγαπημένο σας πρόγραμμα στην τηλεόραση, το σκυλί σας βλέπει απλά, ενοχλητικά, διαδοχικά καρέ. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι, λόγω αυτής της ιδιομορφίας, τα σκυλιά ενοχλούνται και από τις ηλεκτρονικές λάμπες που ουσιαστικά «αναβοσβήνουν» πολλές φορές το δευτερόλεπτο, αλλά έως τώρα δεν έχει προταθεί κάποια σχετική, σοβαρή πειραματική τεκμηρίωση.

Επίσης, έχουν αρκετά μειωμένη οπτική οξύτητα. Φανταστείτε την σαν μια κατάσταση «μυωπίας εκ γενετής». Αν εσείς βλέπετε καθαρά τις λεπτομέρειες σε ένα αντικείμενο που βρίσκεται 30 μ. μακριά, ο σκύλος σας θα χρειαστεί να μειώσει την απόσταση στο ένα τρίτο για να τις διακρίνει. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουν όλοι οι ιδιοκτήτες, ώστε να κατανοήσουν ότι τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους δεν είναι αναγνωρίσιμα από τον τετράποδο σύντροφό τους στις αποστάσεις που οι ίδιοι νομίζουν. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές βλέπετε το σκυλί σας να σας αναζητά απεγνωσμένα ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων, ενώ εσείς φαντάζεστε ότι σας βλέπει καθαρά…

Τέλος, τα σκυλιά έχουν αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν «διχρωματική όραση», δηλαδή βλέπουν μόνο ένα μέρος από το ορατό ηλεκτρομαγνητικό φάσμα του φωτός, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, που έχουν «τριχρωματική όραση» και μπορούν να συνθέσουν όλα τα χρώματα του φάσματος. ∆εν ξέρουμε ακριβώς τι βλέπουν και τι όχι, αλλά υποθέτουμε πως αντιλαμβάνονται τη χρωματική έκταση από το πράσινο μέχρι το κόκκινο. Αν η θεωρία αυτή αληθεύει, τότε οι εικόνες στα μάτια ενός σκύλου πρέπει να σχηματίζονται κυρίως σε αποχρώσεις του κίτρινου και του μπλε. Βέβαια, είναι πολύ πιθανό να μη μάθουμε ποτέ την αλήθεια, γιατί η «αίσθηση» του χρώματος εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως ο κορεσμός και η ένταση, αλλά ίσως εν τέλει να μην είναι και τόσο σημαντικό.

Πέρα όμως από το «τι» βλέπουν τα σκυλιά, μεγαλύτερη ίσως σημασία για τη διαδραστική τους επικοινωνία μαζί μας είναι το «πώς» βλέπουν. Και αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας είναι το ζήτημα του οπτικού πεδίου. Ένα σκυλί με τα μάτια του στους 30 πόντους από το έδαφος έχει πάντοτε μια διαφορετική εικόνα του περιβάλλοντός του από τον ιδιοκτήτη του, που κοιτάζει τον κόσμο «αφ’ υψηλού»… Όταν ο άνθρωπος βλέπει πρόσωπα και αντικείμενα τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούν τη δική του καθημερινότητα (από τους φωτεινούς σηματοδότες μέχρι τα τραπέζια και τις τηλεοράσεις), ο σκύλος βλέπει ποδόγυρους, παπούτσια και ρόδες – και αυτή η οπτική γωνία μπορεί να γίνει πολύ τρομακτική για ένα νεαρό ζώο, που μόλις έχει αρχίσει να γνωρίζει έναν κόσμο που «δεν είναι ο δικός του».

Με τα μάτια της γάτας

Τα μάτια της γάτας είναι μια άλλη ιστορία! Οι γάτες βλέπουν άριστα στο σκοτάδι· μάλιστα, χρειάζονται μόλις το ένα έκτο από το φως που θέλουμε εμείς για να διακρίνουν σχήματα και κινήσεις. Mε τα χρώματα δεν τα πάνε τόσο καλά, καθώς τα φωτοευαίσθητα κύτταρα του οφθαλμού τους είναι περιορισμένα, τόσο σε αριθμό όσο και σε ποικιλία. Ωστόσο, το μεγάλο τους ατού είναι άλλο: στο «πεδίο θήρας», από τους πενήντα πόντους μέχρι τα δέκα μέτρα, η τρισδιάστατη αντίληψη της γάτας, για το χώρο και τα αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε αυτόν, είναι τόσο οξεία, ώστε να της επιτρέπει, με ένα άλμα, να προσγειώνεται ακριβώς επάνω στο θήραμά της. Σε μεγαλύτερες αποστάσεις, οι γάτες είναι, μάλλον, ελαφρώς μυωπικές. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία, καθώς, ό,τι δεν βρίσκεται στο κυνηγετικό βεληνεκές τους, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ούτως ή άλλως…

διαφήμιση

Πώς αντιλαμβάνονται οι σκύλοι τον κόσμο;

Γίνομαι η σκιά σου

Σκυλιά που εντοπίζουν καρκίνους

Πόσο «ανθρώπινα» μπορώ να νιώσω;

«Ζω. Το ξέρω όμως;» Έχουν υπαρξιακά οι τετράποδοι;

Στη δύση της σκυλίσιας ζωής μου

Κάτι μου μυρίζει…