Photo courtesy of Costas Dallas

To ατζίλιτι (agility) είναι αγώνες δεξιότητας και ταχύτητας σκύλων και ιδιοκτητών. Είναι άθλημα αρκετά διαδεδομένο στο εξωτερικό, που προσελκύει πολλούς διαγωνιζομένους αλλά και θεατές. Λογικό, αφού ιδιοκτήτης και σκύλος διασκεδάζουν με την ψυχή τους και το κοινό απολαμβάνει γρήγορη δράση. Σκύλος και χειριστής διασχίζουν ένα στίβο με εμπόδια, με αντίπαλο το χρόνο. Απαιτεί ομαδική δουλειά, συγκέντρωση και, βέβαια, εκπαίδευση. Κατά βάθος, είναι ένας χαρούμενος τρόπος για να εκτονωθεί ο σκύλος σας, αλλά και να ασκηθεί πνευματικά, ενισχύοντας το δέσιμο με τον ιδιοκτήτη του.

Ακόμη και γι’ αυτούς που δεν ενδιαφέρονται να διαγωνιστούν, αποτελεί πολύ καλή σωματική και πνευματική άσκηση. Ενας υπερδραστήριος σκύλος θα το αγαπήσει, καθώς θα βρίσκει διέξοδο για εκτόνωση. Ο ιδιοκτήτης, από την άλλη, θα αγαπήσει ακόμη περισσότερο το σκύλο του, γιατί, ως γνωστόν, καλό σκυλί είναι το κουρασμένο σκυλί.

Ιστορία

To ατζίλιτι πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία το 1978, στην παγκόσμια έκθεση Crufts. Εμπνευσμένο από το στίβο των αλόγων, παρουσιάστηκε σε ένα διάλειμμα, μεταξύ αγώνων υπακοής και μορφολογίας, ως θέαμα για το κοινό. Σκοπός τότε ήταν απλώς η επίδειξη και η διασκέδαση και όχι ο διαγωνισμός. Οι θεατές όμως ενθουσιάστηκαν με την ταχύτητα, την επιδεξιότητα και την ευκινησία που επέδειξαν οι σκύλοι και θέλησαν να συμμετάσχουν και αυτοί με τα σκυλιά τους. Ετσι, το άθλημα του ατζίλιτι διαδόθηκε ταχύτατα στη χώρα και αργότερα παγκοσμίως. Το 1980, το Kennel Club ήταν ο όμιλος που το αναγνώρισε ως επίσημο κυνάθλημα και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι αγώνες. Στις αρχές του ’80 υπήρχαν ήδη αρκετά κλαμπ εκπαίδευσης, που, εκτός από βασική υπακοή, προσέφεραν και μαθήματα ατζίλιτι.

Οι κανόνες

Η διαδρομή που πρέπει να διανυθεί δεν είναι τυποποιημένη. Κάθε φορά, τα εμπόδια τοποθετούνται σε διαφορετικές θέσεις και ακολουθίες. Ανάλογα με το επίπεδο των διαγωνιζομένων, διαφέρει και ο βαθμός δυσκολίας στην επιλογή των κατάλληλων εμποδίων καθώς και στις εναλλαγές τους. Η απόσταση της διαδρομής μετριέται με ειδικό εργαλείο, ώστε να υπολογιστεί ο μέσος και ο μέγιστος επιτρεπτός χρόνος.

Αφού τοποθετηθούν τα εμπόδια, ο κριτής υποδεικνύει τη διαδρομή, δηλαδή τη σειρά των εμποδίων, καθώς και την κατεύθυνση με την οποία πρέπει να περαστούν. Πριν ξεκινήσει ο αγώνας, οι χειριστές έχουν τη δυνατότητα να περπατήσουν μία φορά τη διαδρομή, χωρίς το σκύλο. Ο κριτής υπενθυμίζει τους κανόνες και ενημερώνει για τους αποδεκτούς χρόνους. Κάθε σκύλος, όταν έρθει η σειρά του, τοποθετείται πριν από τη γραμμή εκκίνησης, σε αναμονή, έως ότου του δοθεί εντολή να ξεκινήσει. Ο χρόνος αρχίζει να μετράει με το που περάσει ο σκύλος το πρώτο εμπόδιο, ενώ ο χειριστής του μπορεί ήδη να βρίσκεται εντός στίβου, στο σημείο που έχει επιλέξει για να τον κατευθύνει καλύτερα.

Η καθορισμένη διαδρομή πρέπει να είναι τέτοια ώστε ο σκύλος να μην έχει τη δυνατότητα να τη διανύσει χωρίς καθοδήγηση. Συχνά απαιτείται αλλαγή κατεύθυνσης ή ακόμη και αναστροφή πορείας. Ενα εμπόδιο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί δύο φορές σε μια διαδρομή.

Ο σκύλος, κατά τη διάρκεια του αγώνα, δεν επιτρέπεται να φοράει τίποτα. Ο χειριστής, από την άλλη, δεν επιτρέπεται να ακουμπήσει το σκύλο ή κάποιο εμπόδιο, ούτε να κρατάει τροφή ή παιχνίδι. (Κατά τη διάρκεια της προπόνησης, βέβαια, μεζεδάκια, μπαλάκια και κόμποι επιβάλλονται, γιατί σκοπός είναι να υπάρχει κίνητρο και οι τετράποδοι φίλοι μας να περνούν καλά.) Ο χειρισμός γίνεται χωρίς λουρί, με σινιάλα και φωνητικές εντολές. Εδώ η γλώσσα του σώματος παίζει σημαντικότατο ρόλο, όπως και ο τόνος της φωνής, που χρησιμεύει για ενθάρρυνση και ταχύτητα.

Σύμφωνα με την FCI, υπάρχουν τρεις κατηγορίες διαγωνιζόμενων σκύλων, ανάλογα με το ύψος. Η μικρή αφορά σε σκυλιά ύψους κάτω των 35 εκ. στο ακρώμιο, η μεσαία σε σκυλιά ύψους από 35 έως 43 εκ. και η μεγάλη για όλα τα σκυλιά άνω των 43 εκ. στο ακρώμιο.

Τα εμπόδια σε κάθε κατηγορία προσαρμόζονται ώστε τα σκυλιά να μπορούν να διαγωνίζονται επί ίσοις όροις. Για παράδειγμα, ο μέγιστος αποδεκτός χρόνος στα μικρόσωμα σκυλιά είναι μεγαλύτερος και το ύψος των εμποδίων χαμηλότερο, έτσι ώστε όλοι οι σκύλοι να έχουν ίσες ευκαιρίες, ανεξαρτήτως μεγέθους και δρασκελισμού.

Σε κάθε κατηγορία διαγωνιζομένων, υπάρχουν 3 επίπεδα δυσκολίας (σύμφωνα με την FCI), τα οποία διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το χρόνο, την απόσταση που πρέπει να διανυθεί και το βαθμό δυσκολίας.

Για να ανέβει επίπεδο δυσκολίας ένας σκύλος, θα πρέπει να έχει διαγωνιστεί επιτυχώς στο προηγούμενο τουλάχιστον 3 φορές, και με δύο διαφορετικούς κριτές.

Για να διαγωνιστεί ένας σκύλος σε αγώνες ατζίλιτι, οι περισσότερες χώρες ζητούν να έχει ολοκληρώσει τους 18 μήνες ζωής.

Τα εμπόδια

Ο στίβος του ατζίλιτι αποτελείται από διάφορων τύπων εμπόδια, τα οποία ο σκύλος καλείται να περάσει με διάφορους τρόπους: σκαρφαλώνοντας, πηδώντας, με ελιγμούς ή μέσα από αυτά. Υπάρχουν εμπόδια ύψους, τούνελ, τραμπάλα, γέφυρα, ρόδα, σλάλομ κ.ά.

Βασικός σκοπός είναι ο σκύλος, με την υπόδειξη του χειριστή του, να περάσει τα εμπόδια με συγκεκριμένη σειρά, από τη σωστή πλευρά και στον ταχύτερο δυνατό χρόνο.

1. Εμπόδιο ύψους: Επιτυχία θεωρείται να υπερπηδηθεί με την κατεύθυνση που έχει καθοριστεί, χωρίς να πέσει η μπάρα. Κάποια εμπόδια ύψους έχουν πτερύγια στα πλάγια, ώστε να μην μπορεί ο χειριστής να περάσει από πολύ κοντά. Κάποια άλλα εμποδίζουν την ορατότητα του σκύλου, ώστε να μη γνωρίζει τι υπάρχει από την άλλη πλευρά του εμποδίου.

2. Εμπόδιο μήκους: Αποτελείται από 2 έως 5 τμήματα, τοποθετημένα στη σειρά. Ο σκύλος πρέπει να τα περάσει όλα πηδώντας, χωρίς να πατήσει πάνω τους, πάντα από τη χαμηλότερη προς την ψηλότερη πλευρά.

Photo courtesy of Costas Dallas

3. Τούνελ: Υπάρχουν δύο είδη. Το ανοιχτό είναι κυλινδρικό και εύκαμπτο ως προς τη διεύθυνσή του και μπορεί να έχει καμπύλες, ώστε να μη φαίνεται η έξοδος. Για τα περισσότερα σκυλιά, είναι το αγαπημένο τους εμπόδιο. Το λεγόμενο collapsed τούνελ δεν έχει σχήμα· είναι, ουσιαστικά, ένα πανί μέσα από το οποίο πρέπει να περάσει ο σκύλος, στα τυφλά, μέχρι τέλους.

Photo courtesy of Costas Dallas

4. Σλάλομ: Αποτελείται συνήθως από 12 ευθυγραμμισμένους πασσάλους. Ο σκύλος πρέπει να ξεκινήσει έχοντας τον πρώτο πάσσαλο αριστερά του και να τους περάσει όλους εναλλάξ, κάνοντας ζιγκ ζαγκ. Ο βαθμός δυσκολίας του συγκεκριμένου εμποδίου είναι μεγάλος, καθώς, ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται ο χειριστής, ο σκύλος καλείται να εισέλθει από τη σωστή πλευρά και να περάσει όλους τους πασσάλους εναλλάξ, χωρίς λάθη. Είναι ένα πολύ εντυπωσιακό εμπόδιο, που αναδεικνύει την επιδεξιότητα και την ανεξαρτησία κίνησης του σκύλου.

5. Ρόδα: Ο σκύλος πρέπει να περάσει από μέσα πηδώντας, πάντα έχοντας τη σωστή κατεύθυνση.

6. Τραπέζι: Είναι ένα εμπόδιο στο οποίο πρέπει ο σκύλος να παραμείνει καθιστός ή ξαπλωμένος (αναλόγως του τι θα ζητηθεί) για 5 δευτερόλεπτα. Αυτή η παύση στην κίνησή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη, όταν σε όλο τον υπόλοιπο στίβο το ζητούμενο είναι η ταχύτητα. Στους αγώνες υπάρχει ενσωματωμένο, αυτόματο χρονόμετρο στο τραπέζι.

Άλφα (Photo courtesy of Costas Dallas)

Γέφυρα (Photo courtesy of Costas Dallas)

7. Εμπόδια επαφής: Όπως το άλφα, η γέφυρα (dogwalk) και η τραμπάλα. Είναι συνήθως ξύλινα και έχουν «επαφές» στην είσοδο και την έξοδο. Οι «επαφές» έχουν επισημανθεί με διαφορετικό χρώμα και ο σκύλος πρέπει να τις πατήσει (επαφή με τουλάχιστον μία πατούσα), για τη δική του ασφάλεια (αποφυγή τραυματισμών). Ειδάλλως, χάνει πόντους. Αν, παραδείγματος χάριν, πηδήξει από το άλφα, από ψηλά, χωρίς να πατήσει την επαφή, θα έχει ποινή.
Στην τραμπάλα, το να μην ακουμπήσει στο έδαφος η ψηλή της πλευρά επιφέρει ποινή. Ποινές επιβάλλονται και στις περιπτώσεις που ο σκύλος ρίξει την μπάρα σε ένα εμπόδιο ύψους ή το περάσει από λάθος πλευρά ή, ακόμη, αρνηθεί να το περάσει. Κάθε ποινή είναι προσθήκη δευτερολέπτων στον συνολικό χρόνο. Κερδίζει, λοιπόν, ο σκύλος που πέτυχε τον μικρότερο συνολικά χρόνο – ο ταχύτερος και με τα λιγότερα σφάλματα.

8. Στίβος: Για να οργανωθεί ένας αγώνας ατζίλιτι, απαιτείται ένας χώρος όπου να μπορούν να τοποθετηθούν τα απαραίτητα εμπόδια και να τρέξουν οι σκύλοι. Οι διαστάσεις του πρέπει να είναι 40×20 ή 30×30 μέτρα (ανάλογα με τον κανονισμό της χώρας) και το έδαφος κατάλληλο και ακίνδυνο για τα σκυλιά.

διαφήμιση

Κάνει ο σκύλος μου για ατζίλιτι;

Οι σκύλοι που έχουν έφεση στο ατζίλιτι είναι αυτοί που είναι δραστήριοι, αγαπούν το τρέξιμο και θέλουν με κάθε τρόπο να εκτονώσουν την περίσσια ενέργειά τους. Γιατί, λοιπόν, να μην την εκτονώσουν με θεμιτό τρόπο αντί να βρουν διέξοδο καταστρέφοντας το σπίτι μας; Για να κάνει ένας σκύλος ατζίλιτι, είναι απαραίτητο να είναι υγιής, καθώς η άσκηση είναι απαιτητική. ∆εν θα πρέπει να είναι υπέρβαρος, τραυματισμένος ή να έχει πρόβλημα με τα ισχία, την καρδιά ή το αναπνευστικό σύστημα. Θα πρέπει να διασκεδάζει και όχι να υποφέρει. Αν δεν είστε σίγουροι για τη φυσική του κατάσταση, συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας.

Τα κουτάβια μπορούν να ξεκινήσουν με ένα πρόγραμμα εισαγωγής στο ατζίλιτι και απευαισθητοποίησης, ώστε να εξοικειωθούν με τα εμπόδια και να μην τα φοβούνται. Μπορούν να μάθουν να περνούν κάποια εμπόδια (π.χ. το τούνελ), αλλά για τα πιο απαιτητικά θα πρέπει να ολοκληρωθεί πρώτα η σωματική τους ανάπτυξη.

Φυλές που συναντάμε συχνότερα σε αγώνες ατζίλιτι είναι τα: Μπόρντερ Κόλι, Αυστραλέζικα Ποιμενικά, Ουγγρικά Μούντι, Κόργκι, Σέτλαντ, Βελγικά Ποιμενικά Τερβίρεν, Πίντσερ, Πουντλ, Λαμπραντόρ, Γκόλντεν Ριτρίβερ, Σνάουτσερ, Κόκερ Σπάνιελ, Παπιγιόν και πολλές φυλές Τεριέ, με πρώτο στη λίστα το Τζακ Ράσελ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ένας ημίαιμος σκύλος δεν μπορεί να διασκεδάσει ή ακόμη και να διακριθεί σε αυτό το κυνάθλημα.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να έχετε αναπτύξει καλή επαφή και επικοινωνία με το σκύλο σας, ώστε να δέχεται καθοδήγηση όντας λυτός και να λειτουργείτε ως ομάδα. Φυσικά, είναι απαραίτητο να γνωρίζει υπακοή και κάποιες βασικές εντολές.

Ακόμη κι αν ο σκύλος σας είναι κατάλληλος για ατζίλιτι, αυτό δεν σημαίνει ότι κι εσείς θα τα καταφέρετε. Ως αγώνισμα είναι απαιτητικό και για τον χειριστή, αφού πρέπει να είναι συνεχώς σε εγρήγορση, να σκέφτεται εγκαίρως πώς θα αντιμετωπίσει το επόμενο εμπόδιο, με ποιον τρόπο θα καθοδηγήσει το σκύλο του, τι είδους αλλαγή κατεύθυνσης θα επιλέξει και σε ποιο σημείο θα πρέπει να βρίσκεται κάθε στιγμή. Το ότι, πέρα από το σκύλο, πρέπει να τρέχει κι αυτός είναι ευκόλως εννοούμενο.

Τραμπάλα (Photo courtesy of Costas Dallas)

Προπόνηση και αγώνες

Καλό είναι, όπως σε κάθε άθλημα, πριν από το τρέξιμο στο στίβο να γίνεται προθέρμανση. Ασκήσεις για εκγύμναση συγκεκριμένων μυών θα βοηθήσουν στην ενδυνάμωσή τους, ώστε ο σκύλος να αντεπεξέρχεται επιτυχώς. Στη χώρα μας, λόγω κλίματος, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όταν έχει ζέστη. Φροντίζουμε να παρέχουμε στο σκύλο σκιά, νερό και δροσιά στα διαλείμματα. Βρέξιμο στην κοιλιά και στις πατούσες θα τον ανακουφίσει και θα τον βοηθήσει να κατεβάσει θερμοκρασία μέχρι να ξανατρέξει.

Οι προπονήσεις δεν πρέπει να έχουν μεγάλη διάρκεια, ούτε να είναι βαρετές και μονότονες. Οταν ο σκύλος μας κάνει κάποιο λάθος, φροντίζουμε να εντοπίσουμε τι λάθος κάναμε εμείς στην καθοδήγησή του. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται ενθάρρυνση και είναι σημαντική η ανταμοιβή όταν τα καταφέρνει.

Στο ατζίλιτι η νίκη δεν είναι αυτοσκοπός. Η προσπάθεια για επιτυχημένο πέρασμα του στίβου ως ομάδα είναι αυτό που μετράει. Ο σκύλος δεν διαβάζει χρονόμετρα και δεν μπορεί να ξέρει αν νίκησε. Το θέμα είναι να του φερθούμε εμείς μετά σαν νικητή για την προσπάθειά του να μας ικανοποιήσει, δίνοντάς του το αγαπημένο του παιχνίδι ή μεζεδάκι.

Για να συμμετάσχει ένας σκύλος σε αγώνες, απαιτούνται ταχύτητα, ακρίβεια και τουλάχιστον 6 μήνες προπόνηση. Αυτό δεν σημαίνει, σε καμία περίπτωση, ότι εξαντλούμε το σκύλο μας. Απλώς φροντίζουμε να τον διατηρούμε σε καλή φυσική κατάσταση.

Ατζίλιτι και τεχνολογία

Οι «προχωρημένοι» χειριστές συνηθίζουν να φτιάχνουν χάρτη του στίβου, ώστε να προετοιμάζονται πνευματικά για τη διαδρομή και να σχεδιάσουν τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν. Αλλωστε, πολλές φορές πριν από τον αγώνα, τους δίνεται τυπωμένος ο χάρτης της διαδρομής. Παλαιότερα, η διαδικασία αυτή γινόταν χειρόγραφα. Σήμερα υπάρχουν διάφορα εξειδικευμένα προγράμματα που δίνουν τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε στον υπολογιστή και να τυπώσουμε τη διαδρομή της κούρσας. Ακόμη και για iPhone έχει βγει εφαρμογή, ώστε να μπορεί κάποιος να έχει μαζί του το χάρτη της προπόνησης ή να τον σχεδιάσει επιτόπου.

Τα σκυλίσια μέλη των Agility Addicts

ΕΝ∆ΙΑΦΕΡΕΣΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΑΤΖΙΛΙΤΙ;

Υπάρχουν αρκετά κλαμπ για να κάνετε Ατζίλιτι στην Ελλάδα.  Αρκεί να έχετε όρεξη για παιχνίδι και άσκηση καθώς και έναν υγιή σκύλο, με ενέργεια, που απαραίτητα να γνωρίζει βασική υπακοή και να έχει διάθεση να δουλέψει για τον χειριστή του, το παιχνίδι του ή μια λιχουδιά. Είναι δεκτά όλα τα σκυλιά ανεξαρτήτου φυλής ή μη.

Στην ΑΘΗΝΑ, μπορείτε να γίνετε μέλος των ομάδων:

1. «Agility Addicts», στην Παλλήνη.
Site: agilityaddicts.gr
Εmail: info@agilityaddicts.gr
FB page: AthensAgilityAddicts
Τηλ. Ομίλου: 6930-330.884

2. «Athens Dog Training Club», στη Σταμάτα.
FB page: AthensDogTrainingClub
Τηλ. Ομίλου: 6945-960.038

3. «Vondavid Sportingdog», λειτουργεί στο χώρο του Varibopi Dog Sport & Training Club, στη Βαρυμπόμπη.
FB page: Von David Sportingdog Varibobi
Τηλ. Ομίλου: 6988-028.894

Στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, υπάρχουν τα:

1. «Thessaloniki Agility Club», που στεγάζεται και λειτουργεί στο χώρο του Κέντρου Εκπαίδευσης Σκύλων «Drive Unlimited Canine Sports Center», στον Άγιο Βασίλειο Κορώνειας, 20 μόλις λεπτά από τη Θεσσαλονίκη.
Site: drive-unlimited.gr
Εmail: info@drive-unlimited.gr
FB group: agilitythessaloniki
Τηλ. Ομίλου: 6945-363.043

2. «Kynagon Dog Training & Park», στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης.
Site: www.kynagon.gr
Εmail: info@kynagon.gr
FB page: kynagon Positive Dog Training
Τηλ. Ομίλου: 6979-986.630

Στην ΚΟΜΟΤΗΝΗ, θα βρείτε τo «Agility Dog Sport Komotini», που φιλοξενείται στο Doggy Park Sports Center, (Εθνάρχου Μακαρίου 16Γ).
FB group: Agility Dog Sport Komotini
Τηλ. Ομίλου: 6984-798.253

Διαβάστε επίσης

Οι Agility Addicts…

Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για την άσκηση του σκύλου μας

Άλμα εις… ύδωρ: Νερό, άσκηση, διασκέδαση και συναγωνισμός στο Dock Jumping

Σκύλε, φέρε πίσω την μπάλα!