Πολλοί, ανάμεσά μας, ισχυρίζονται ότι έχουν υπερκινητικά σκυλιά. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από αυτούς έχουν… φυσιολογικά σκυλιά!

Αλλά υπάρχει, πράγματι μια έκρηξη του φαινομένου των υπερκινητικών σκυλιών στη χώρα μας η οποία μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες:

• Μεγάλη δημοτικότητα φυλών που είναι γενετικά προγραμματισμένες να έχουν αυξημένη περιβαλλοντική εγρήγορση, επαγρύπνηση, και υψηλά επίπεδα δραστηριότητας (Labrador Retriever, Golden Retrievers, Border Collies, Australian Shepherds κ.ά.)
• Αδικαιολόγητες προσδοκίες για τη συμπεριφορά ενός σκύλου, από ιδιοκτήτες που δεν κατανοούν ή δεν γνωρίζουν τις ανάγκες και τις συμπεριφορές του σκύλου τους.
• Αγοραπωλησία, που βάζει ως προτεραιότητα το κέρδος, με αποτέλεσμα πολλά κουτάβια να καταλήγουν στα χέρια απροετοίμαστων ιδιοκτητών, ανενημέρωτων ως προς την εκπαίδευση και τη φροντίδα τους.
• Έλλειψη επαρκούς άσκησης και κοινωνικοποίησης.

Η (πραγματική) υπερκινητικότητα, στους σκύλους μπορεί να οριστεί ως η συμπεριφορά στην οποία οι σκύλοι εμφανίζουν ξέφρενη δραστηριότητα, ασυνήθιστα μικρές απώλειες προσοχής και υψηλή παρορμητικότητα. Μπορεί, επίσης, να επιδείξουν καταθλιπτική συμπεριφορά.

Ωστόσο τι είναι αυτό που διαφοροποιεί ένα σκυλί, φυσιολογικά υψηλής ενέργειας συμπεριφοράς, από κάποιο που υποφέρει από Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής λόγω υπερκινητικότητας (Attention Deficit Hyper-activity Disorder, ADHD);

Τα σκυλιά υψηλής ενέργειας θα επικεντρωθούν πολύ γρήγορα στο παιχνίδι «κλικ και επιβράβευση». Είναι φυσιολογικά δραστήρια σκυλιά τα οποία δεν έχουν μάθει να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους – αλλά μπορούν να μάθουν να την ελέγχουν, αν τους δείξουμε πώς. Τα σκυλιά που έχουν ADHD δεν μπορούν να συγκεντρωθούν σε παιχνίδια ή παραγγέλματα, ακόμα και αν το θέλουν πολύ.

Οι υπερκινητικοί σκύλοι…

• Παρουσιάζουν απώλεια προσοχής και υψηλό βαθμό παρορμητικότητας, κάτι που καθιστά αδύνατο για αυτά να εστιάσουν σε ένα έργο, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ουσιαστικά αποσπώνται εύκολα από αυτό που κάνουν και την προσοχή τους τραβάει κάτι άλλο, συνεχώς.
• Τείνουν να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε απότομες μεταβολές του περιβάλλοντος – πχ με την παρουσία ενός προσώπου ή ζώου, και προφανώς δεν μπορούν να προσαρμοστούν στο νέο ερέθισμα.  
• Φαίνεται να έχουν… δυσανεξία στην πλήξη και υπερβολική ανάγκη για καινοτομία και ποικιλία.
• Δεν τα πάνε καλά με επαναλαμβανόμενες εργασίες (όπως είναι οι ασκήσεις υπακοής), αλλά…
• Μπορεί να υπερέχουν σε καταστάσεις που απαιτούν δημιουργικές λύσεις, όπως το Border Collie (που συχνά, ως φυλή, ξεπερνούν τα όρια του φυσιολογικού ως προς την υψηλή ενέργεια)  που συχνά χρειάζεται να σκεφτεί για τον εαυτό του και να πάρει τις δικές του αποφάσεις για το πώς θα κινηθούν τα πρόβατα.

Υπερκινητικά σκυλιά, επίσης, είναι πιθανό να κάνουν καταστροφές και είναι συχνά συναισθηματικά ασταθή. Μπορεί να γίνουν σχεδόν ανεξέλεγκτα, και μπορεί, ακόμα, να εμφανίζουν επιθετικότητα.

Αίτια και επιπτώσεις

Η υπερκινητικότητα (όπως άλλωστε και τόσες άλλες προβληματικές συμπεριφορές), πιστεύεται ότι προκύπτει από ένα συνδυασμό των γονιδίων και του περιβάλλοντος. Βεβαίως, οι υψηλής ενέργειας φυλές που αναφέρθηκαν προηγουμένως είναι πιο επιρρεπείς στο να αναπτύξουν υπερκινητικές συμπεριφορές, αλλά τα γονίδια ενός σκύλου είναι απλά ο καμβάς. Στη πραγματικότητα η προσωπικότητά του είναι βαμμένη από τη ζωή, την εκπαίδευση και τις εμπειρίες κοινωνικοποίησης. Η υπερκινητικότητα μπορεί να ελαχιστοποιηθεί ή να επιδεινώνεται, ανάλογα τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ενθουσιώδη σκυλιά συνήθως είναι δυνατόν να εντοπίζονται έγκαιρα. Είναι συχνά τα κουτάβια που συνεχώς δαγκώνουν τα χέρια και θα αγωνιστούν πεισματικά, ενάντια σε κάθε απόπειρα να συγκρατηθούν ή να ελεγχθούν, όχι μόνο με ένα ήπιο αγώνα, αλλά με… βίαιη αντίσταση! Ένα υπερκινητικό κουτάβι αν τοποθετηθεί σε ένα ήρεμο, δομημένο περιβάλλον, με έναν ιδιοκτήτη ο οποίος του παρέχει επαρκή άσκηση, κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση, έχει μια καλή ευκαιρία να μεγαλώσει για να είναι ένα καλός στη συμπεριφορά, αν και δραστήριος, σκύλος σύντροφος. Σε λάθος περιβάλλον, αυτό το κουτάβι είναι μια καταστροφή.

διαφήμιση

Η έκθεση σε υπερβολικά ενεργά και παιχνιδιάρικα παιδιά, υπάρχει πιθανότητα να τρέφει την υπερκινητικότητα και είναι μόνο ένας από τους πολλούς λόγους που παιδιά και σκυλιά μαζί θα πρέπει να είναι πάντα υπό στενή επιτήρηση. Ως ενθουσιώδεις χαρακτήρες τα παιδιά, έχουν την τάση να αντιδρούν με το λάθος τρόπο, ως απάντηση σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές του ζώου. Χτυπήματα, ακινητοποίηση, τρέξιμο, ουρλιαχτά, είναι εγγυημένα τακτικές που θα κλιμακώσουν το επίπεδο ενθουσιασμού του κουταβιού. Ακόμα και σε ένα κουτάβι με ένα μέτριο επίπεδο δραστηριότητας μπορεί να προκληθεί υπερδραστηριότητα σε λάθος περιβάλλον.

Όπως πολλοί εκπαιδευτές υποστηρίζουν, η κοινωνική απομόνωση έχει επίσης μια σημαντική συμβολή στην υπερκινητική συμπεριφορά.

Μια μελέτη που διεξήχθη το 1961, από τους Waller και Fuller διαπίστωσε ότι τα κουτάβια που τέθηκαν σε ημι-απομόνωση παρουσίασαν υπερβολική συμπεριφορά στις κοινωνικές επαφές τους, όταν τους επιτράπηκε περιορισμένη συναναστροφή με άλλα κουτάβια. Ένα από τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης είναι, ότι οι σκύλοι έχουν μια βιολογική ανάγκη για ένα ορισμένο ελάχιστο ποσό καθημερινής κοινωνικής διέγερσης και δραστηριότητας, και αν αυτή η ανάγκη δεν ικανοποιείται, ένα σκυλί αντισταθμίζει την έλλειψη αυτή με υπερβολική δραστηριότητα, όταν τοποθετείται σε μια κοινωνική κατάσταση.

Είναι πιθανό ότι το ελάχιστο ποσό της κοινωνικής διέγερσης που απαιτείται ποικίλλει από τον ένα στον άλλο σκύλο. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν σκύλο που έχει υψηλότερες από τις αναμενόμενες κοινωνικές ανάγκες, ορισμένοι ιδιοκτήτες καταφεύγουν σε απομόνωση του σκύλου, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ανεπιθύμητες ή ενοχλητικές συμπεριφορές του. Αυτό οδηγεί σε περισσότερη έλλειψη προσοχής και ανεπάρκεια σωματικής άσκησης, προσθέτοντας έτσι λάδι στη φωτιά και δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Όταν ο σκύλος απελευθερώνεται από τον εγκλεισμό του, η συμπεριφορά του είναι χειρότερη από ποτέ, πράγμα που οδηγεί σε ακόμα περισσότερη απομόνωση, και περαιτέρω επιδείνωση της συμπεριφοράς του.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1999 από τον Δρ. Jean Dodds και την Linda Aronson, σε συνεργασία με την Δρ. Νικολάου Dodman και Jean DeNapoli του Πανεπιστημίου Tufts, 634 σκύλοι αξιολογήθηκαν ως προς τη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς έχει συσχετιστεί με διάφορα προβλήματα συμπεριφοράς. Σαράντα δύο από τους σκύλους προσδιορίστηκαν ως υπερκινητικά. Τριάντα ένα τοις εκατό από τους υπερκινητικούς σκύλους (13) διαγνώστηκαν με δυσλειτουργία του θυρεοειδούς.

H xρόνια δηλητηρίαση από μόλυβδο είναι επίσης μια πιθανή αιτία της υπερκινητικότητας σε σκύλους. Πού θα βρουν οι σκύλοι τον μόλυβδο. Υπάρχουν δυο συνηθισμένες εστίες που σε συνδυασμό με το μάσημα είναι καταστροφικές: τα παλιά δάπεδα από λινέλαιο και επιφάνειες βαμμένες με χρώματα που έχουν ως βάση το μόλυβδο.

Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι η ανεπαρκής διατροφή, ιδιαίτερα νωρίς στη ζωή, μπορεί να επηρεάσει μόνιμα τα επίπεδα δραστηριότητας, για όλο το υπόλοιπο της ζωής ενός σκυλιού. Ακόμα, μια δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνες, ή που περιέχει συστατικά στα οποία ένας σκύλος είναι αλλεργικός, μπορεί επίσης να συμβάλει στην υπερκινητική συμπεριφορά.

Δες πώς μπορείς να δουλέψεις με σκύλους υψηλής ενέργειας εδώ

Τίτλοι και πηγές πρωτότυπων κειμένων:

• Dealing With Hyperactive Dogs, Diagnosing and (more importantly) dealing with overactive dogs. Pat Miller, WDJ’s Training Editor, is a Certified Pet Dog Trainer, and president of the Board of Directors of the Association of Pet Dog Trainers. She is also the author of The Power of Positive Dog Training, and the just-released book Positive Perspectives: Love Your Dog, Train Your Dog, http://www.whole-dog-journal.com/issues/6_10/features/5576-1.html
• Training Your Dog to Behave Around Guests, A positive training program for promoting peaceful paws, Pat Miller, WDJ’s Training Editor, is a Certified Pet Dog Trainer, and president of the Board of Directors of the Association of Pet Dog Trainers. She is also the author of The Power of Positive Dog Training, and the just-released book Positive Perspectives: Love Your Dog, Train Your Dog,http://www.whole-dog-journal.com/issues/5_2/features/5429-1.html