Photo courtesy of Carlo Raciti | www.carloraciti.com

Οι στεριανές χελώνες είναι άγρια ζώα και προστατεύονται αυστηρά από την ελληνική και τη διεθνή νομοθεσία, που απαγορεύουν την αιχμαλωσία, την κακοποίηση ή τη θανάτωσή τους και το εμπόριο ζωντανών χελωνών ή μερών του σώματός τους.

Η καθημερινότητά τους

Οι ελληνικές στεριανές χελώνες ανήκουν στο γένος Testudo. Τα τρία είδη που συναντώνται στην Ελλάδα είναι η Κρασπεδωτή (Testudo marginata), η Μεσογειακή (Testudo hermanni) και η Ελληνική (Testudo graeca). Χρειάζονται ζεστό κλίμα, γι’ αυτό ζουν µόνο στις ηλιόλουστες μεσογειακές χώρες, κυρίως σε χαμηλό υψόμετρο. Κάνουν καθημερινά αρκετές ώρες ηλιοθεραπεία, γιατί η υπεριώδης ακτινοβολία και η ζεστασιά του ήλιου είναι στοιχεία απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Το ίδιο αναγκαία είναι και η σκιά, όπου αποτραβιούνται όταν νιώθουν ότι τη χρειάζονται.

Είναι ζώα εκτόθερμα, που σημαίνει ότι η λειτουργία του οργανισμού τους εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντός του. Στη φύση έχουν ελευθερία επιλογής μικροκλιμάτων, ώστε να διατηρήσουν τη θερμοκρασία και την υγρασία του σώματός τους στα επιθυμητά επίπεδα (θερμορύθμιση).

Τρέφονται κυρίως με φυτά και άνθη και λιγότερο με φρούτα. Άγρια χόρτα, ζοχοί, βρούβες, αντίδια, πικραλίδες, μολόχες, τριφύλλια, αμπελόφυλλα, ραδίκια κ.λπ. αποτελούν το 90% της διατροφής τους. Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος πέφτει κάτω από τους 12° C, μπαίνουν κάτω από μαλακό χώμα και πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Ζουν από τα αποθέματα λίπους και υγρών τα οποία έχουν αποκτήσει τρώγοντας μεγάλες ποσότητες φυτικής τροφής όλη την περίοδο της δραστηριότητάς τους;.

Από τι κινδυνεύουν;

Δυστυχώς, η αργοκίνητη χελώνα, μόνη άμυνα της οποίας είναι το καβούκι της, απειλείται από πάμπολλους ανθρωπογενείς κινδύνους. Οι σημαντικότεροι είναι: συρρίκνωση και κατακερματισμός των βιοτόπων της, πυρκαγιές, τραυματισμοί από αυτοκίνητα και αγροτικά μηχανήματα, δηλητηριάσεις από εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα. Οικονοµικοί μετανάστες από την ανατολική Ευρώπη και την Ασία τις τρώνε (αποτελούν σύνηθες έδεσμα στην παραδοσιακή κουζίνα τους). Επιπλέον, ζώντας ως κατοικίδια αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και ασθένειες λόγω κακής διατροφής και συντήρησης. Ενώ η διάρκεια ζωής τους στη φύση ξεπερνά τα ογδόντα χρόνια, σε αιχμαλωσία ζουν από κάποιους μήνες έως λίγα χρόνια.

διαφήμιση

Photo courtesy of Carlo Raciti | www.carloraciti.com

Πώς θα τις βοηθήσουμε;

• Αν βρούμε μια χελώνα στην άσφαλτο, τη μεταφέρουμε όσο το δυνατόν πιο μακριά από το δρόμο, από εντατικές καλλιέργειες ή κατοικημένες περιοχές. Δεν την εγκαταλείπουμε σε πλατεία, οικόπεδο ή στον κήπο του… γείτονα.
• Αν φάμε στην εξοχή, μαζεύουμε τα σκουπίδια, ιδιαίτερα τα πλαστικά. Οι χελώνες, όπως και άλλα ζώα, κινδυνεύουν αν τα φάνε ή παγιδευτούν σε αυτά.
• Αν βρούμε ένα χελωνάκι στην εξοχή, δεν το παίρνουμε στο σπίτι, όσο χαριτωμένο κι αν είναι. Είναι άγριο ζώο και όχι κατοικίδιο. Τα νεογέννητα είναι ικανά να επιβιώσουν μόνα τους από την πρώτη ημέρα της ζωής τους και, αν δεν είναι τραυματισμένα, δεν χρειάζεται να «διασωθούν».
• Όταν κάνουμε κηπουρικές εργασίες και γνωρίζουμε ότι υπάρχει χελώνα στο χώρο, την απομακρύνουμε σε ασφαλές μέρος καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών.
• Συνηθίζουν να κρύβονται ή να κάνουν φωλιές σε σωρούς από ξερά φύλλα και ξύλα από καθαρισμούς κήπων ή χωραφιών. Η γνωστή πρακτική να καίμε αυτά τα υλικά κοστίζει συχνά τη ζωή τους.
• Σκύλος και χελώνα στον ίδιο χώρο είναι κακός συνδυασμός.
• Είναι από τη φύση τους μοναχικά ζώα. Η συγκέντρωση πολλών χελωνών σε περιορισμένο χώρο προκαλεί στρες. Οι αρσενικοί αποκτούν επιθετική συµπεριφορά. Το αποτέλεσμα είναι σοβαροί τραυματισμοί, παρασιτώσεις, ασθένειες και υποσιτισμός.
• Παρά τη στιβαρή κατασκευή τους, είναι αρκετά ευκίνητες και δεινοί αναρριχητές. Περνούν ανάμεσα από κάγκελα, πλαγιάζοντας το καβούκι τους, σκάβουν, στριμώχνονται και παραμερίζουν περιφράξεις, ανεβαίνουν σκαλοπάτια, γαντζώνονται σε κλαδιά και σκαρφαλώνουν ακόμη και σε χαμηλούς θάμνους. Πολλά ατυχήματα προκύπτουν όταν έχουμε άγνοια των ικανοτήτων τους.
• Δεν βάφουμε το καβούκι με μπογιά, βερνίκι, λάδι ή άλλες ουσίες.
• Δεν κρατάμε τη χελώνα ανάσκελα.
• Δεν τραβάμε τα τσιμπούρια με λαβίδα.
• Δεν κολυμπούν. Σε τεχνητές λιμνούλες, πισίνες, ακόμη και σε ένα βαθύ δοχείο νερού, μπορεί να πνιγούν στην προσπάθειά τους να ξεδιψάσουν. Το πιο ασφαλές δοχείο είναι ένα πολύ ρηχό πιάτο μεγάλης διαμέτρου, ώστε η χελώνα να μπαίνει εύκολα μέσα χωρίς να σφηνώνει και να βγαίνει χωρίς να γλιστράει. Η στάθμη του νερού πρέπει να φτάνει μέχρι το κάτω μέρος του λαιμού της.
• Ποτέ και για κανένα λόγο δεν τους δίνουμε: ψωμί, τροφή γατιών-σκύλων, γαλακτοκομικά προϊόντα, μακαρόνια, αυγό, ψάρι, κρέας, αποφάγια.
• Δεν την ενοχλούμε και δεν την ξυπνάμε όταν βρίσκεται σε χειμερία νάρκη, εκτός αν κινδυνεύει, π.χ. αν έχει δαγκωθεί από αρουραίο ή έχει πλημμυρίσει το σημείο όπου είναι θαμμένη. Δεν της επιτρέπουμε να μπαίνει μέσα στο σπίτι κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
• Δεν αγοράζουμε ζωντανές χελώνες ή προϊόντα των οποίων η πρώτη ύλη προέρχεται από χελώνες.
• Δεν ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί των στεριανών χελωνών έχουν μειωθεί σημαντικά.

ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΑΓΚΗΣ

Ζητήστε βοήθεια από τους φορείς περίθαλψης άγριων ζώων:

ΑΘΗΝΑ: ΑΝΙΜΑ, www.wild-anima.gr
ΑΙΓΙΝΑ: ΕΚΠΑΖ, www.ekpaz.gr
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Δράση για την Άγρια Ζωή, www.drasi-agriazoi.gr
ΠΑΡΟΣ: ΑΛΚΥΟΝΗ, www.alkioni.gr

Διαβάστε επίσης

Πρώτες βοήθειες για στεριανές χελώνες